Խորհուրդներ պարտիայի համար

Շախմատում կան կաններ, որ յուրաքանչյուր շախմատիստ պետք է իմանա: Այս կանոններից յուրաքանչյուրը վեր է հանում շախմատի կարևորագույն կողմերից մեկը, որ հաճախ անտեսվում է: Դրանց հետևելով` դուք այլ տեսանկյունից կսկսեք դիտել խաղը և ավելի լավ արդյունքներ կարձանագրեք:

•  Եթե դուք չեք հարձակվում, ապա պաշտպանվում եք: Եթե դուք չեք պաշտպանվում, ապա ձեզ մատ կհայտարարեն:

Սա շատ հայտնի կանոն է: Մինչ շատ շախմատիստների համար այս կանոնը սովորական է, մյուսները պարզապես անտեսում են այն: Իրականում, շատ կարևոր է հարձակվողական շախմատ խաղալ, քանի որ խաղի հիմնական նպատակը հակառակորդին մատ հայտարարելն է և, հետևաբար, այդ նպատակին հասնելու համար ինչ-որ գործունեություն է պետք ծավալել հակառակորդի արքայի մոտ: Այն կողմը, որն առաջինն է մատ հայտարարում, հաղթում է, անկախ այն փաստից, որ հակառակորդը մեկ քայլ ուշ նույնպես ուներ պլանավորված մատ մյուս կողմի համար:

Սովորաբար, շատ ավելի դժվար է հարձակվել, երբ դուք արդեն իսկ հարձակման եք ենթարկվել: Սա հիմնականում այն փաստի շնորհիվ է, որ, երբ հարձակվում են ձեզ վրա, դուք պետք է անմիջապես կենտրոնացնեք ձեր միջոցները պաշտպանության համար: Այդ իսկ պատճառով դժվար է այդ ընթացքում խաղաքարերին ներքաշել հաջողակ հարձակման մեջ: Այնուամենայնիվ, դուք պետք է շարունակեք պաշտպանվել և սպասել ձեր հնարավորությանը:

Հարձակում սկսել այն դեպքում, երբ դուք պատրաստ չեք դրան, ձեր դիրքը էլ ավելի կվատացնի: Սա, իհարկե, այս կանոնի բացառությունն է: Սակայն, երբ հարձակման տակ եք և չեք պաշտպանվում, ամենայն հավանականությամբ շուտով ձեզ մատ կհայտարարեն:

• Վերջնախաղում Արքան մտնում է խաղի մեջ

Շատ շախմատիստներ անտեսում են արքայի ուժը: Մինչ սկզբնախաղում և միջնախաղում արքան բեռ է մյուս խաղաքարերի համար, որին պետք է պաշտպանել, վերջնախաղում այն վերածվում է հարձակվող խաղաքարի: Երբ խաղատախտակի վրա մատ անելու համար բավականաչափ խաղաքարեր չկան, արքան սկսում է իշխող դիրք զբաղեցնել:

Որպես շախմատիստ դուք պետք է համոզվեք, որ ձեր արքան է իշխում դիրքը վերջնախաղի սկզբնական փուլում: Եթե դուք այն շուտ չզարգացնեք, հավանականությունը կմեծանա, որ ձեր հակառակորդի արքան կգրավի կենտրոնական դաշտերն ու հեռու կպահի ձեր արքային իր անցունակ զինվորներից: Սա մի իրավիճակ է, որից շատերն են ուզում խուսափել:

•  Եթե լավ կոմբինացիա նկատեք, պայքարեք դրա համար:

Բավականին դժվար է լավ կոմբինացիա գտնել խաղատախտակի վրա: Սակայն երբեմն շախմատիստները, նկատելով հաղթական կոմբինացիա, վախենում են խաղալ այն: Պատկերացրե՛ք, որ շախմատիստը գտել է հաղթական մարտավարական քայլ, որն իր մեջ ներառում է նավակի զոհաբերություն: Երբ խաղն ավարտվում է ոչ-ոքի արդյունքով, նա հիասթափություն է ապրում այդ քայլը չանելու համար, չնայած որ հաշվարկել էր հաղթական ուղին 3 անգամ:

Ինչո՞ւ նա դա չարեց: Նա հոգեբանական տեսանկյունից այնքան էլ վստահ չէր իր հաշվելու ընդունակությունների վրա, ինչը նրան հեռացրեց հաղթանակից: Միգուցե սխալվելու դեպքում նա կպարտվեր խաղը, բայց հիշե՛ք, որ շախմատում, ինչպես և կյանքում, պետք է որոշումներ կայացնել և պատրաստ լինել հետևանքներին: Հաշվարկե՛ք կոմբինացիան և, եթե պարզ տեսնում եք հաղթանակը, վստահորեն գնացեք այդ քայլին` նույնիսկ զոհաբերության գնով: Խուսափե՛ք «եթե»-ներից: Երբ լավ քայլ եք տեսնում, արե՛ք դա:

•  Երբ պարտվում եք, դիմեք հաշվարկված ռիսկերի:

Եթե արդեն իսկ պարտվում եք, ոչինչ չունեք այլևս կորցնելու: Եթե շարունակեք անել այն, ինչ արել եք մինչ այդ պահը, հավանական է, որ ոչինչ էլ չի փոխվի և դուք միևնույն է կպարտվեք: Ձեզ ևս մեկ հնարավորություն տալու համար, պետք է դժվարացնեք հակառակորդի դիրքը: Այդ իսկ պատճառով հիշեք, որ, նույնիսկ զոհաբերության գնալով, պարզապես անհրաժեշտ է փորձել բարդացնել հակառակորդի դիրքը: Դա ձեր հակառակրոդի համար հոգեբանական հարված կլինի: Մեկ քայլ առաջ նա մտածում էր, որ խաղն ամբողջությամբ իր վերահսկողության տակ էր գտնվում: Ամեն դեպքում նա միգուցե և հաղթի, սակայն այս դեպքում ձեր հնարավորությունները կմեծանան ոչ-ոքի արդյունքի համար:

•  Բորոլորն էլ վախենում են պարտվելուց:

Իհարկե, բոլորն էլ վախենում են պարտվել, նույնիսկ այն շախմատիստները, ովքեր միշտ կրկնում են, թե չեն վախենում, և որ արդյունքն այնքան էլ կարևոր չէ: Իրականում, բարձր վարկանիշ ունեցող շախմատիստներն ավելի են վախենում պարտվելուց, քան նրանցից թույլերը: Շախմատն ավելին արժե նրանց համար, ովքեր ունեն 2200 միավոր, քան այն շախմատիստների համար, ովքեր ունեն ընդամենը 1800 միավոր: Նրանք հիշում են տարիների իրենց փորձն ու մարզումները և ավելի են ընկճվում հնարավոր պարտությունից:

Իրականում, պարտվելն այնքան էլ սարսափելի չէ: Անհրաժեշտ է ավելի շատ մարզվել և, միգուցե, փոխել մարզումների ոճը: 

Իմացիր, ինչից խուսափել պարտիայի ընթացքում։