Մագնուս Կարլսեն ՝ շախմատի աշխարհի 16-րդ չեմպիոն:
Շատերի համար անսպասելի էր, որ Նորվեգիայի նման «ոչ շախմատային» երկրում հայտնվեց այսպիսի շախմատիստ:
Չնայած իրականում այդ նախադրյալներն արդեն առկա էին անցյալ դարի 80-ականների վերջին:
Այնուհետև աշխարհի շախմատի ասպարեզում գտնվող այս սկանդինավյան երկիրը ներկայացրեց Նորվեգիայի պատմության մեջ առաջին գրոսմայստերը` Սիմեն Ագդեստեյնը: Ի դեպ, նա հայտնի նորվեգացու առաջին մարզիչներից մեկն էր:
Փոքրիկ Մագնուս Կարլսեն, առաջին քայլեր
Մագնուս Կարլսենը ծնվել է 1990 թ ականին, շախմատ խաղալ սովորել է 5 տարեկանում:
Շախմատ խաղալու պատճառներից մեկը քրոջն ու հորը հաղթելու ցանկությունն էր:
Նրա հայրը 1-ին կարգային շախմատիստ է:
Սկզբում երիտասարդ Կարլսենը լուրջ առաջընթաց չուներ շախմատի ոլորտում: Նրա հայրը սկզբում ինչ-որ չափով հիասթափված էր որդու արդյունքներից:
5-7 տարեկան հասակում Մագնուսին ավելի շատ հետաքրքրում էին դահուկավազքը, թենիսը և ֆուտբոլը:
Բայց 8 տարեկանում նա լրջորեն հետաքրքրվեց խաղով․ սկսեց ընթերցել շախմատային գրքեր և ժամերով խաղալ ինտերնետում:

Առաջին հաջողություններ
Առաջին արդյունքները երկար սպասել չտվեցին՝ Մագնուսը հասավ իր առաջին նպատակին. նա սկսեց հեշտությամբ հաղթել հորն ու քրոջը: Բայց դա, իհարկե, այլևս բավարար չէր:
Նորվեգացի առաջատար շախմատիստները դարձան Մագնուսի առաջին մարզիչները ՝ գրոսմայստեր Սիմեն Ագդեստեյնը և վարպետ Թորբյորն Հանսենը:
Նրանք արագորեն կարողացան Մագնուսին «բարձրացնել» իրենց մակարդակի վրա:
Մասնավորապես, Սիմեն Ագդեստեյնը ազդել է այն փաստի վրա, որ Մագնուսը վաղ տարիքից սկսեց ավելի մեծ կարևորություն տալ վերջնախաղին: Նա տվեց նրան ուսումնասիրելու վերջնախաղերի երկու հայտնի փորձագետների` Մարկ Դվորեցկու և Միխայիլ Շերեշևսկու գրքերը:
Գրոսսմայստեր Մագնուս Կարլսեն
12 տարեկանում երիտասարդ նորվեգացին դառնում է միջազգային վարպետ, 13 տարեկանում՝ գրոսմայստեր:
Նա հանրությանը հայտնի դարձավ 2004 թվականին Ռեյկյավիկում կայացած մրցաշարում: Այս մրցաշարում Կասպարովի հետ խաղն առանձնահատուկ տպավորություն թողեց բոլորի վրա․ Կարլսենն առավելություն ուներ, բայց իրացնել չկարողացավ, և խաղն ավարտվեց ոչ-ոքի:

Այս պահին նա դեռ երեխայի նման էր, ուստի նրան տրվեց «Baby» մականունը:
Նույնիսկ այդ ժամանակ շատերի համար պարզ դարձավ, որ համաշխարհային տիտղոս նվաճելը միայն ժամանակի հարց է:
Շախմատային ուղին արագ չէր Կարլսենի համար:
Միայն քրտնաջան աշխատանքի շնորհիվ է, որ Մագնուսը տարեցտարի բարելավել է մրցաշարերի արդյունքները և աստիճանաբար դարձել է լավագույն գրոսմայստերներից մեկը:
Գարրի Կասպարովի աշակերտ
Հնարավոր է, որ շախմատի չեմպիոն դառնալու հարցում վճռորոշ դերը Գարրի Կասպարովի մոտ մարզումն էր:

Մարզումները սկսվեցին 2009 թվականին ու տեղի ունեցան գաղտնիության ռեժիմով:
Կասպարովը զարմացավ, թե որքան ճշգրիտ, առանց տարբերակների մեջ խորանալու Կարլսենը կարողացավ գտնել լավագույն քայլերը:
Նա Մագնուսի խաղային ոճը համեմատեց Կապաբլանկայի և Կարպովի հետ, որոնք ինտուիցիայի մակարդակով զգում էին խաղաքարերի ներդաշնակությունը:
Հետևաբար, շատ շախմատասերներ Կարլսենին համեմատում են հիանալի կոմպոզիտոր Մոցարտի հետ:
Կասպարովի հետ աշխատելուց հետո նորվեգացու արդյունքները կտրուկ բարձրացան:
2010 թվականից սկսած նա բաց չի թողել գրեթե ոչ մի խոշոր միջազգային մրցաշար:
Նրանցից շատերում նա հաղթել է կամ եղել է առաջատարների թվում:
2011-ին Մագնուս Կարլսենը սենսացիոն հրաժարվեց պայքարել աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար՝ ՖԻԴԵ-ի ղեկավարության հետ տարաձայնությունների պատճառով:
Կարլսենը պնդում էր, որ տիտղոսը պետք է հաճախ խաղարկվի և դեմ էր չեմպիոնի ցանկացած արտոնությանը:
Չեմպիոնների տիտղոսի պայմանների վերաբերյալ Կարլսենի դիրքը հետագայում մասամբ հաշվի առնվեց:
Չեմպիոնական տիտղոսի հավակնորդ Մագնուս Կարլսեն
2013-ին Մագնուսը հաղթում է հավակնորդների մրցաշարում և իրավունք է ստանում պայքարել աշխարհի այն ժամանակվա չեմպիոն Վիշվանաթան Անանդի դեմ:
Արդեն խաղից առաջ Կարլսենը հստակ ֆավորիտ էր, քանի նրա վարկանիշը բարձր էր գրեթե 100 միավորով:

Կարլսենը շախմատի պատմության մեջ ամենաբարձր վարկանիշի տերն է`2882 միավոր:
2013-ին Հնդկաստանում անցկացվող աշխարհի առաջնության մրցամարտում Կարլսենը վստահորեն հաղթեց Անանդին 6,5: 3,5 հաշվով և դարձավ աշխարհի 16-րդ չեմպիոն:
Մագնուս Կարլսեն ՝ աշխարհի 16-րդ չեմպիոն
2014-ին Սոչի քաղաքում Մագնուսը պաշտպանեց իր տիտղոսը նույն մրցակցի դեմ խաղում 6,5: 4,5 հաշվով:
2016-ին ռուս գրոսմայստեր Սերգեյ Կարյակինի հետ խաղում նա ավելի լուրջ դիմադրության էր հանդիպել:

Հանդիպումն անցավ շատ ինտենսիվ պայքարում: Մրցամարտի ընթացքում Կարլսենը նույնիսկ պարտվեց և հետ մնաց հաշվի մեջ, բայց ի վերջո նրան հաջողվեց հավասարեցնել հաշիվը և մրցամարտը տեղափոխել թայ-բրեյք:
Թայ-բրեյքի ժամանակ Կարլսենը հաղթեց 3։1 հաշվով և պաշտպանեց շախմատային թագը կրելու իրավունքը:
2018 թվականին նա պայքարում էր հավակնորդների մրցաշարի հաղթող Ֆաբիանո Կարուանայի դեմ։
Դասական շախմատի 12 խաղն էլ ավարտվեցին ոչ-ոքի, իսկ թայ-բրեյքում Կարլսենը ոչնչացրեց իր մրցակցին՝ 3։0։

Մագնուսը շատ բան է անում շախմատը զարգացնելու համար․ նա հեռուստատեսության հաճախակի հյուր է, նրա լուսանկարը հաճախ կարելի է գտնել հայտնի ամսագրերում:
Տանը՝ Նորվեգիայում, նա սուպերաստղ է: Վաստակում է միլիոնավոր դոլարներ գովազդային պայմանագրերում:
2013 թ.-ին Time ամսագիրը նրան ընդգրկեց աշխարհի 100 ամենաազդեցիկ մարդկանց շարքում:

Շախմատը մասսայականացնելու համար նորվեգացին նույնիսկ ցուցադրական խաղեր խաղաց Բիլ Գեյթսի հետ: Կարլսենը «Ռեալ Մադրիդ» ֆուտբոլային ակումբի հայտնի երկրպագու է:
Խաղաոճը
Մագնուսի հաջողության մի քանի գաղտնիք կա.
Նրա ձևավորման մեջ մեծ դեր խաղաց հայրը։ Նա մինչև հիմա ուղեկցում է որդուն բազմաթիվ մրցաշարերում՝ բարոյապես աջակցելով նրան և օգնում նրան բոլոր ներքին և կազմակերպչական հարցերում:
Կարլսենը մեծ ուշադրություն է դարձնում ֆիզիկական պատրաստությանը: Սա նրան օգնում է երկար ժամանակ դիմակայել հսկայական ծանրաբեռնվածությանը շախմատի տախտակի առջև և առավելություն է տալիս մրցակիցների հանդեպ:
Կարսլենը նախընտրում է խաղալ մինչև արքաները, և նրա մրցակիցներից շատերը սովոր չեն դրան:
Հաճախ նրա մրցակիցները չեն դիմանում երկարատև ճնշմանը և խաղի վերջում սխալներ են թույլ տալիս:
Եթե ես պարտվեմ, անկախ նրանից, թե ում և որտեղ, ապա ես անմիջապես ուզում եմ վրեժխնդիր լինել և ավելի ցավոտ` հաջորդ խաղում ջախջախելով մրցակցիս:
Շախմատը զվարճանք չէ, այն պատերազմ է։Մագնուս Կարլսեն

Նա այն եզակի ժամանակակից շախմատիստներից է, ով վայելում է «ձանձրալի» դիրքերը՝ միևնույն ժամանակ լինելով վերջնախաղի հիանալի գիտակ:
Ահա նրա մեկ այլ մեջբերում.
Եվ գլխավոր գաղտնիքը՝ նա շարունակում է վայելել շախմատ խաղալը, չնայած դրանում հասել է առավելագույն բարձունքի: