Բորիս Սպասսկի

Բորիս Սպասկին շախմատի աշխարհի տասներորդ չեմպիոնն է: Նա ծնվել է 1937 թվականի հունվարի 30-ին Լենինգրադում(այժմ՝ Սանտկ-Պետերբուրգ):

Բորիս Սպասկին իր ծագմամբ առանձնանում էր սովետական ​​մյուս չեմպիոններից։ Արմատներով հին ազնվական ընտանիքի սերունդ է, իսկ պապը եղել է բարձրաստիճան հոգևորական:

Նրա կենսագրությունից հատկանշական է այն փաստը, որ 7-ամյա Բորիսը գրեթե մահացել է պաշարված Լենինգրադում: Հայրը նրան դուրս բերեց քաղաքից 1942-ին, երբ տղան այլևս չէր կարող քայլել:

Ծանոթություն շախմատին

Բորիսի առաջին ծանոթությունը շախմատին մեծ փորձություն էր:

9 տարեկանում նա առաջին անգամ այցելեց Լենինգրադի <<Պիոներ>> պալատի շախմատի ակումբ: Այդ պահին սենյակներից մեկում տեղի էր ունենում միաժամանակյա խաղի սեանս, որն անցկացնում էր արդեն հայտնի դարձած 15-ամյա Վիկտոր Կորչնոյը:

Կար մեկ ազատ տեղ: Այնտեղ նստեցրին երիտասարդ Բորիսին: Վիկտոր Կորչնյը, տեսնելով նրան, կտրականապես ասաց, որ Սպասսկու հետ կխաղա առանց տախտակին նայելու։ 22-րդ քայլում Բորիսի արքային մատ հայտարարեցին, և նա լացակումած գնաց տուն:

Բայց այս ձախողումը նրան չկոտրեց, նա սկսեց համառորեն զբաղվել շախմատով:

Առաջին հաջողությունները

11 տարեկանում նա դառնում է առաջին կարգային շախմատիստ, 13-ում՝ վարպետության թեկնածու: 16 տարեկանում Ռումինիայում անցկացվող մրցաշարում հանդես եկավ որպես միջազգային վարպետ:

Նա շատ արագ զարգացմամբ պարտական ​​է իր մարզիչ Վլադիմիր Զակին: Նրան հաջողվել է ճիշտ մոտեցում ցուցաբերել երիտասարդ տաղանդի հանդեպ:

Առաջին լուրջ հաջողությունը եղավ Լենինգրադի առաջնությունում 2-րդ հորիզոնական զբաղեցնելը՝ առանց պարտություն կրելու։

1955 թվականը շրջադարձային է դառնում Բորիս Սպասկու համար: Նա Բոտվիննիկի, Պետրոսյանի և մյուս ուժեղագույն շախմատիստների հետ միասին հաջողությամբ խաղում է ազգային առաջնության եզրափակչում և իրավունք է ստանում մասնակցել միջզոնալ մրցաշարին:

Նույն թվականի ամռանը Բորիս Սպասկին դարձավ պատանիների աշխարհի չեմպիոն, իսկ մի քանի ամիս անց միջզոնալ մրցաշարում դարձավ միջազգային գրոսմաստեր:

Դժվարությունները

Շախմատի «Օլիմպոսի» գագաթին տանող ճանապարհը նույնիսկ երիտասարդ տաղանդի համար հարթ չէր:

Մի շարք խոշոր մրցաշարերում Սպասկին սկսում է «սայթակել» վեջին տուրերում: Նա, որպես կանոն, հիանալի մեկնարկում էր, գլխավորում էր ամբողջ մրցաշարը, բայց վերջում սկսում էր զիջել դիրքերը, ինչպես պատահեց, օրինակ, 1958-ին Ռիգայում անցկացվող երկրի առաջնությունում:

Բացահայտվեց նրա թերությունը. նա պարտությունից հետո անվստահ էր խաղում:

Նոր մարզիչ Իգոր Բոնդարևսկին օգնեց Սպասկուն հաղթահարել հոգեբանական դժվարությունները: 1961 թ.-ին ազգային առաջնությունում Բորիս Սպասկին առաջին տուրում հաղթելուց հետո բարձրանում է առաջին հորիզոնական և պահում առաջատարի դիրքը մինչև առաջնության ավարտը:

Միայն տաղանդը բավարար չէ աշխարհի չեմպիոն դառնալու համար:

Բորիսը ստիպված էր քրտնաջան աշխատել իր խաղը բարելավելու և մարզական կերպար դաստիարակելու համար:

Չեմպիոնական ուղին

Միայն 1966-ին նա իրավունք ստացավ պայքարել Տիգրան Պետրոսյանի հետ շախմատային թագի համար: Ծանր պայքարում գործող չեմպիոնը պաշտպանեց իր տիտղոսը: Հանդիպումն ավարտվեց 12,5:11,5 հաշվով՝ հօգուտ Պետրոսյանի:

Այնուամենայնիվ, 1969 թ.-ին Սպասկին, 32 տարեկան հասակում, վերջապես կարողացավ իրականացնել յուրաքանչյուր ուժեղ շախմատիստի նվիրական երազանքը:

Երկրորդ փորձից Սպասկին 12,5 : 10,5 հաշվով հաղթեց Պետրոսյանին:

Համաշխարհային գրեթե բոլոր չեմպիոններն ունեին անհատական ​​խաղաոճ: Սպասկին համընդհանուր էր:

Բորիս Սպասկին համեմատաբար կարճ եղավ շախմատի չեմպիոնի կարգավիճակում: 1972-ին, երեք տարի անց, նա չեմպիոնի տիտղոսը զիջեց ամերիկացի հրաշամանուկ Ռոբերտ Ֆիշերին:

Հետագա անկումը

Դրանից հետո նրա շախմատիստի կարիերան սկսեց անկում ապրել, չնայած 1973-ին նա կարողացավ կրկին դառնալ երկրի չեմպիոն:

Սովետական ​​ղեկավարությունը բացասաբար ընկալեց այն փաստը, որ խորհրդային շախմատիստների գերակայությունը շախմատի Օլիմպոսում ընդհատվեծ, այն էլ ամերիկացու կողմից:

Երկրի ղեկավարությունը շախմատն ընկալվում էր որպես «զենք» ԽՍՀՄ-ի և ԱՄՆ-ի միջև համաշխարհային մրցակցության մեջ: Իսկ չեմպիոնի տիտղոսը ԱՄՆ ներկայացուցչին զիջելը «վերևում» առաջացրեց ցավոտ արձագանք:

Սա չէր կարող չանդրադառնալ Բորիս Սպասկիի նկատմամբ վերաբերմունքի վրա: 1976-ին նա մեկնեց Ֆրանսիա: Հայրենիք վերադառնալ որոշեց միայն 2012 թվականին։ Այսօր Բորիս Վասիլևիչը աշխարհի ամենածեր աշխարհի չեմպիոնն է:

Բորիս Սպասկին նշել է շախմատի մեծ ազդեցությունը մարդկային կերպարի ձևավորման վրա: Նա հավատում էր, որ շախմատի ազդեցության տակ կերպարի բնածին հատկությունները փոխվում են:

Դա տեղի է ունենում աստիճանաբար և աննկատելիորեն: Մարդուն կարող է թվալ, որ նա շախմատ է խաղում, մինչդեռ իրականում արդեն շախմատն է խաղում նրանով:

Շախմատն ինքն է մարդուն մղում որոշակի գործողությունների: Որոշ դեպքերում նա ստիպում են լինել ակտիվ, մյուսներում` համբերատար և դիմացկուն: Մի խոսքով, շախմատը կրթում է բնավորությունը: Անձամբ ինձ մարտիկ դարձրեց », — ասել է աշխարհի տասներորդ չեմպիոնը»: